28.2.1999

Σήμερα γιορτάζουμε τη νίκη της Ορθοδοξίας. Πρέπει, όμως, να θυμηθούμε ότι γιορτάζουμε τη νίκη του Θεού, τη νίκη της αλήθειας, τη νίκη του Χριστού για όλες τις αδυναμίες της ανθρώπινης αφροσύνης. Δεν είναι η δική μας νίκη, η νίκη των ορθοδόξων πάνω σε άλλες ομολογίες του Χριστιανισμού ή σε άλλους ανθρώπους. Είναι η νίκη του Θεού πάνω σε μας και μέσα από μας – όσο υπάρχει φώς μέσα μας  -  πάνω σε άλλους. Ποιός από μας τολμάει να πεί ότι έχει μια τέτοια πίστη -  όπως την περιγράφει η Αγία Γραφή? Στο τέλος του Ευαγγελίου του Μάρκου γράφεται: Όποιοι πιστέψουν θα κάνουν όλα τα θαυματα, θα μιλούν νέες γλώσσες, θα βάζουν τα χέρια τους πάνω σε αρρώστους και θα τους θεραπεύουν, θα ανασταίνουν νεκρούς, αν πίνουν κάτι δηλητηριώδες δεν θα παθαίνουν τίποτα. Ποιός από μας μπορεί να πεί για τον εαυτό του ότι έχει μια τέτοια πίστη?

Σε μας ταιριάζει καλύτερα ό,τι είπε ο απόστολος Παύλος, ότι εμείς που έχουμε το φως, αυτό το θησαυρό, είμαστε σαν τα πήλινα δοχεία. Εμείς έιμαστε πήλινα δοχεία, είμαστε δοχεία ανάξια εκείνου του περεχομένου, το οποίο μας δίνει ο Θεός. Και όντως, η Εκκλησία μας περιέχει, αλλά δεν Την περιέχουμε εμείς. Κανείς δεν μπορεί να την περιλαμβάνει, γιατί είμαστε μικροί. Η εκκλησία δεν είναι μόνο μια κοινωνία ανθρώπων που πιστεύουν στο Χριστό. Η Εκκλησία είναι ενα θαύμα, είναι η παρουσία όλων των μυστηρίων της Άγιας Τριάδας ανάμεσά μας και η συμμετοχή μας σ΄αυτό το θαύμα χάριν της αγάπης του Θεού, μέσω της χάρης Του. Ο πρώτος στην Εκκλησία, το πρώτο μέλος της είναι ο Σωτήρ, ο Χριστός, στον Οποίον βρίσκεται όλο το πλήρωμα της Θεότητας σωματικά. Είναι στο σώμα Του Θεός και στη θεότητά Του είναι Άνθρωπος. Και μαζί Του, το δώρο Του, το Άγιο Πνεύμα, ξεχειλίζει σε όλη τη δημιουργία, όχι μόνο στους πιστούς, μα σε όλο τον κόσμο. Επειδή ο Χριστός άνοιξε την πόρτα, μέσα από την οποία ξεχειλίζει το μυστήριο της αιωνότητας στο χρόνο. „Εγώ είμαι η θύρα για τα πρόβατα. Όποιος περάσει από μένα θα βρεί καινούργια ζωή και θα βρίσκει βοσκή.“

Σε μια άλλη θέση λέει ο απόστολος Παύλος, ότι η δύναμη του Θεού φανερώνεται στην πληρότητά της μέσα στην αδυναμία του ανθρώπου. Ναι, όλοι είμαστε ανάξιοι αυτού του πλούτου που μας έδινε και δίνει ο Θεός κάθε μέρα, κάθε ώρα, κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ζωής μας. Είμαστε αδύναμοι, μα η δύναμη του Θεού φανερώνεται μέσα μας. Λοιπόν, αυτό το γεγονός γιορτάζουμε σήμερα.  Όχι, ότι οι ορθόδοξοι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα άγιοι ή γνωρίζουν περισσότερα για τον Θεό ή ότι χτίζουν έναν καινούργιο κόσμο κατά τη θέληση του Θεού. Γιορτάζουμε το γεγονός, ότι ο Θεός με την αγάπη Του σε μας, μας δίνει την ευκαιρία ακόμη και μέσα στις αδυναμίες μας, να καταλάβουμε κάτι, που δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε αλλιώς. Ξέρουμε πολλά, μα δεν Τον γνωρίζουμε, όπως θα έπρεπε, όπως θα το ήθελε να Τον γνωρίζουμε.

Ένας από τους παλαιούς θεολόγους λέει, ότι πίστη είναι το να ζήσει κανείς με το Άγιο Πνεύμα, το οποίο μας αποκαλύπτει όλα τα μυστήρια του Θεού. Ποιός από μας τολμάει να το πει για τον εαυτό του? Και επειδή συμετέχουμε σ΄αυτό το θαύμα του να γνωρίζουμε το Θεό μέσω της ενσάρκωσης του Χριστού, μέσω του δώρου του Αγίου Πνεύματος, μέσω της μικρής μας πίστης, μέσω της εμπιστοσύνης στο Θεό, της λαχτάρας για το Θεό, σήμερα μπορούμε να χαρούμε. Μπορούμε να αλαλάξουμε για το γεγονός, ότι ο Θεός με την αγάπη Του, με την ευσπλαχνία Του, με τη τρυφερότητά Του μας αποκαλύπτεται, μας δίνει την δυνατότητα να Τον γνωρίσουμε: όχι μόνο με το νού, αλλά να Τον γνωρίσουμε μέχρι το βάθος της ψυχής μας, για να ξέρουμε Ποιός είναι ο Θεός και για να μπορούμε να μοιραζόμαστε αυτά τα λίγα πράγματα που ξέρουμε γι’ Αυτόν. Και καμια φορά, αυτό που ξέρουμε, που λέμε, συγκινεί έναν άλλο πιο βαθιά από όσο συγκίνησε εμάς. Σπέρνουμε σπόρους, που κρατάμε στα χέρια μας και ένας πέφτει στη γόνιμη γη που θα φέρει τέτοιους καρπούς, για τους οποίους δεν θα τολμούσαμε να ονειρευτούμε.

Γι΄αυτό ας χαρούμε το ότι ο Θεός νικάει μέσα μας, ότι ο Θεός μας ανοίγει την αλήθεια, τη ζωή, την αγάπη, τη χαρά, ότι ο Θεός μας ανακαινίζει και γινόμαστε καινούργια δημιουργία. Μα να μήν αλαζονευτούμε! Στην αρχαιότητα δημιουργήθηκαν πολύ αυστηροί νόμοι που απογόρευαν την επικοινωνία με αιρετικούς. Εκείνοι οι αιρετικοί δεν διαφωνούσαν μόνο σε μερικές ιδέες, αρνήθηκαν  ότι ο Χριστός είναι Θεός ενσαρκωμένος. Αρνήθηκαν να πιστέψουν, ότι ο Θεός ήρθε στον κόσμο και έγινε άνθρωπος. Εκείνοι θεωρούσαν ότι πήρε μόνο τη μορφή ενός ανθρώπου, φάνηκε σαν άνθρωπος, ουσιαστικά, όμως, δεν ήταν άνθρωπος. Έτσι κατέστρεψαν την πίστη μας στην ενσάρκωση και στη σωτηρία, στο σαυρό και στην ανάσταση. Ναι, με εκείνους δεν ήταν δυνατόν να κάνουν οι ορθόδοξοι τις προσευχές μαζί. Δεν μπορούσαν να μοιράσουν την πίστη και την ελπίδα μαζί τους.

Μα τα χρόνια πέρασαν και ένας από τις σύγχρονους, πιο παραδοσιακούς-συντηρητικούς θεολόγους, ο Αντόν Χραποβίτσκη, μιλάει σ΄ενα του άρθρο για το ότι πρέπει να σκεφτούμε, γιατί η Εκκλησία φέρθηκε τόσο αυστηρά στους αιρετικούς και σήμερα όλο και περισσότερο ανοίγει τη καρδιά και την αγκαλιά της για εκείνους που σκέφτονται αλλιώς. Αξίζει να αναρωτηθούμε: Άραγε η Εκκλησία έχασε το ένστικτο της αλήθειας? Άραγε δεν μπορεί πια να διακρίνει μεταξύ αλήθειας και ψέμματος? Ο δεσπότης Αντόν απαντάει: Όχι, φυσικά όχι. Αν ήταν έτσι η Εκκλησία δεν θα ήταν πια Εκκλησία, ο τόπος, όπου ζεί η πληρότητα της θεότητας. Αυτό το φαινόμενο εξηγείται με τα εξής: Στη διάρκεια όλων των χρόνων, εκείνοι που δεν μπορούσαν να συμφωνούν πλήρως με τα δόγματα της Εκκλησίας έβγαζαν από το βάθος της Εκκλησίας όλο και περισσότερο τον πλούτο της, και τα λάθη τους έγιναν όλο και μικρότερα. Γι΄αυτό υπάρχουν σήμερα ανάμεσα σ΄εκείνους και σ΄εμάς μια κοινή πίστη, κοινές εμπερίες, μια κοινή ζωή που δεν υπήρξε τότε στην αρχαιότητα, με τους αιρετικούς στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού. Γι΄αυτό μπορούμε να στρεφόμαστε με αγαλίαση στους ετερόδοξους αδελφούς μας, στους αλλόθρησκους, και να χαιρόμαστε για το ότι και εκείνοι φέρνουν το θησαυρό σε πήλινα δοχεία, όπως και εμείς, στα πήλινα στοχεία των καρδιών και του νού μας.

Γι΄αυτό πρέπει να ανοίξουμε τις καρδιές μας σε όλους. Σε όλους μας είπε ο απόστολος Ιάκωβος: Δείξε μου την πίστη σου από τα έργα σου! Εγω μπορώ να σου αποδείξω την πίστη μου από τα έργα μου! Ας δείξουμε την πίστη μας από τα έργα μας και ας δούμε τί έργα κάνουν εκείνοι – οι ετερόδοξοι που δεν μοιράζονται την ορθόδοξη πίστη μας - και έτσι θα δούμε ότι πολλοί από εκείνους φέρουν περισσότερους καρπούς της πίστης τους, πιο πλούσιους από ό,τι πολλοί από μας. Και πολλοί από εκείνους ζούνε μια πιο τέλεια χριστιανική ζωή, παρόλο που δεν αντλούν από μια τέτοια πληρότητα πίστης, όπως πολλοί από μας. Όταν ήμουν νέος και γιατρός, μπήκα στον πόλεμο με μια έντονη αίσθηση αποστροφής προς τους ετερόδοξους.  Και όταν συνάντησα ανθρώπους που έδιναν με κίνδυνο θανάτου τη ζωή τους για έναν άλλο, χωρίς να έχει σημασία η πίστη του – ή ακόμη και για άπιστο – άρχισα να τους βλέπω με άλλα μάτια. Και γι΄αυτό λέω τώρα ότι πρέπει να χαιρόμαστε, ότι ο Θεός αποκαλύπτει Τον Εαυτό Του και ξεχειλίζει τον Εαυτό του στις ψυχές όλων των ανθρώπων. Άν είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί, αν έχουμε μια τόσο κάθαρη πίστη, μια πίστη σε μια τέτοια πληρότητα, τότε θα έπρεπε φέρουμε ευσέβεια και φόβο μέσα μας και να ζήσουμε σύμφωνα με αυτή, γιατί μόνο τότε μπορούμε να πούμε ότι είμαστε μαθητές του Χριστού.

Ας βλέπουμε τους άλλους και ας θαυμάζουμε, πώς μπορούν με μικρές γνώσεις να χτίζουν μια μεγάλη και αξιοπρεπή ζωή και ας ντραπούμε για το ότι εμείς, με τη πληρότητα της ορθόδοξης πίστης μας, δεν μπορούμε να χτίζουμε μια κοινότητα, εναν κόσμο άξιο του Χριστού και άξιο της πίστης που ομολογούμε.